‘ ALLES ‘ de titel van deze tentoonstelling, veelzeggend,

Het is vandaag 2 jaar geleden,

Jan Groeneveld,

Markante herinneringsmomenten zijn er veel, waar zal ik beginnen ? Bijvoorbeeld, die keer over ‘ de rode draad ‘, die getrokken werd door de Dorpsstraat om aandacht te vragen van het publiek. Of de ‘ Nachtwacht van Rembrandt ‘ op het Dobbe-eiland bij het kunstwerk van Kees Verschuren; of de black-box waarin ‘ het verschijnsel ‘ van Z’mr tot in de diepste nachtelijke uren besproken werd in het kunstenaarscafé Dillinger & Domino. Zo kan ik heel lang doorgaan over de man die in hart en nieren Kunstenaar was. Leefde in een woonplaats die lonkt naar de wereld van beeldende kunst.

Een verteller was Jan. Vertellen vanuit een groot persoonlijk ervaringsverleden maar dat ook gevoed werd door dagelijks geweld, wreedheden en onrechtvaardigheid dat hij tegenkwam vanwege zijn metier bij de Politie.

En dan de verhalen uit zijn jeugd opgroeiend in Boskoop. Of over z’n avonturen zoals hij die meemaakte bijvoorbeeld de watersnoodramp in ’53 die hij van nabij mee wilde maken. Hij creëerde door zijn verhaal een macht aan beelden. Beelden niet alleen tijdens het gesprek maar ook in de vorm van schetsen, tekeningen, schilderijen en objecten. Schriften vol heeft Jan geschreven.

Nogal wat persoonlijke herinneringen heb ik aan Jan. In het Zoetermeerse heb ik hem leren kennen. Hij had duidelijke en welluidende meningen. Nam geen blad voor de mond. Zo kon hij ook van zich laten horen door met zijn vuist op tafel te slaan. Hij had echter ook ontzag en waardering voor collega’s en vrienden die zich uiteenzetten met beeldende kunst. Maar had een broertje dood aan fröbelaars.

Zijn voorkeur ging uit naar schilderkunst, doch zijn project met de deuren liet zien dat hij zich ook graag ruimtelijk manifesteerde. Het moest wel altijd groot van formaat zijn. Zijn hoop op een echt groot beeld kreeg een beetje gestalte in het Fort Sabina project.

We hebben verschillende reizen ondernomen om tentoonstellingen te bezichtigen. Een van de meest ontroerende ervaringen vond ik toen Jan met tranen in zijn ogen voor de Mondriaan’s stond. De enorme verbondenheid en emotionele uiting die ontstond was aangrijpend. Zo waren er ook diepgaande en indringende gesprekken of werd een Kunstenaar aangehaald of besproken waar we een voorkeur voor hadden. Waar we zelf ook verder mee konden komen in onze eigen schilderijen en beelden.

Om dat te illustreren zal ik hier een citaat van Frantisek Kupka aanhalen om te trachten daarmee een ‘ blik ‘ in Jan’s  gedachtewereld  over het Beeldende aan te reiken aan hen die Jan niet zo goed als Kunstenaar hebben gekend:

De grondslag van de schilderkunst is een artistieke uitspraak leesbaar te maken aan de hand van grafische en picturale karakters en varianten van licht en kleur in combinatie. De weergave van het onderwerp, de uitdrukking van een observatie op zichzelf is geen kunst, zij worden dat pas door de subjectieve inkleding waarin de kunstenaar de gegevenheden van de natuur in het algemeen hult.

Op het moment dat hij deze weet om te vormen tot een ‘ tweede werkelijkheid ‘, toont de schilder zich dus als schepper. [ jan groeneveld ] Dit aspect van het scheppend vermogen, opgevat als autonoom element, bewust geworden en ontwikkeld, biedt  uitzicht op de mogelijkheid van het scheppen van schilderijen [ jan groeneveld ], van een betovering of ontroering die teweeggebracht kan worden zonder daarvoor misbruik te maken van de organische samenhang van de natuurlijke gegevens. Einde citaat.

Ja, het is een mondvol. Maar typerend en als het ware op het lijf geschreven van Jan. Want deze beschrijvingen ( zienswijze ) heeft Jan in zijn oeuvre gestalte gegeven. Schilderijen met heel krachtige kleurcombinaties tegenover soms bijna alleen witte schilderijen. Onderwerpen die impact hadden op Jan en die hij veelvuldig toepaste waren de Snoek, zijn warmte/koude tegenstellingen in de kleurcombinaties Rood/Groen. En zijn benadering van de ‘dingen ‘ vanuit de optiek in de schaduw.

Dat hij altijd met het beeldende bezig was hield niet op als hij het atelier had verlaten. In de huiselijke omgeving nam dan het schrijven en tekenen een aanvang. Hij wilde, moest, nog zoveel tekenen en vertellen. Een soort van tijdnood voelde hij. Zijn zwart/wit tekeningen, bijna Jeroen Bosch-achtig weerspiegelen zijn niet aflatende gedachten om te willen verbeelden.

Twee jaar geleden kwam een eind aan zijn leven. Veelvuldig dienen zich nog herinneringsbeelden aan in mijn gedachten. Waaronder ook die van zijn  weerbarstigheid die maakte dat Jan ook strijdbaar was tegen de omgeving/maatschappij die geen oog heeft voor de betekenis en vrijheid van de Beeldende Kunst voor de mens. Jan was gehecht aan vriendschappen met kunstenaars, bijzonder was die met Jan van Beusekom ook uit Boskoop.

In de afgelopen tien jaar zijn er meerdere tentoonstellingen geweest waarin hij zijn werken heeft getoond. Alleen of zoals in 2002 met Ans Groeneveld. In 2005 met Willem & Ans Groeneveld. En een aparte expositie met alleen zijn Inkttekeningen in 2008.

Daarna brak er een periode aan dat Jan wat minder kwam vanwege zijn aflatende gezondheid. 

BaZtille was een plek waar Jan graag kwam en soms ook nachtelijk verbleef. Als eerbetoon is nu dan ook deze tentoonstelling met zijn werken samengesteld in de BaZtille, en hiermede verklaar ik het voor geopend,

Zaterdag, 12 November 2011